Günlük Satırlar Yazılar

Günah Keçisi Hipotezi Nedir? Öğrenmenin Sosyal Psikolojisinden Pedagojik Bir Bakış Bir eğitimci olarak, öğrenmenin yalnızca bilgi edinmek değil, insanın kendini ve toplumu anlaması süreci olduğuna inanırım. Öğrenme, bireyi dönüştürür; ama bazen bu dönüşüm sancılı olur. Çünkü bilgiyle yüzleşmek, hatalarımızı, önyargılarımızı ve savunma mekanizmalarımızı da ortaya çıkarır. “Günah keçisi hipotezi” bu yüzleşmenin tam ortasında yer alan bir kavramdır — hem psikolojik hem de toplumsal bir savunma biçimi olarak. Peki, bir eğitimci gözüyle bakıldığında, “günah keçisi” yaratmak ne anlama gelir? Ve bu olgu, öğrenme süreçlerinde nasıl ortaya çıkar? Günah Keçisi Hipotezinin Tanımı: Suçu Yüklemek, Sorumluluğu Hafifletmek Günah keçisi hipotezi, bireylerin ya da…

Kapalı Heceler Nedir? Dilin Ritmini Anlamanın Anahtarı Bazı konular vardır ki okul sıralarında öğrenip bir daha hiç düşünmeyiz. “Kapalı heceler” de bunlardan biridir. Oysa dilin kalbinde atan bu küçük yapı taşları, kelimelerin anlam kazanmasında, seslerin ahenginde ve konuşmanın doğallığında büyük rol oynar. Bugün gelin, hem dilbilimin verilerine hem de gerçek hayattaki örneklere dayanarak bu konuyu birlikte keşfedelim. Kapalı Heceler Nedir? Temel Tanım En basit tanımıyla kapalı hece, sesli harfle bitmeyen yani ünsüzle (sessiz harf) sona eren hecelerdir. Türkçede bir kelimenin hecelere ayrılmasında en belirleyici unsurlardan biri de budur. Örneğin, “gül” kelimesi tek heceden oluşur ve sonu ünsüzle bittiği için kapalı…

Kanto Kim Söylüyor? Sahnenin Işığına Yürüyen Sesler Bir kelimenin peşine düşelim mi? “Kanto” deyince kimlerin sesini duyuyorsunuz: neonla ışıldayan bir sahne, incelikli bir mizah, göz göze bir dans… Benim için kanto, İstanbul gecelerinde yankılanan çok dilli bir kalp atışı. Bu yazıda “Kanto kim söylüyor?” sorusunu, kökenlerden bugünün sahnelerine ve yarının olası yorumlarına uzanan bir yolculukla konuşalım; dost meclisinde, samimi bir sohbet gibi… Kısa cevap: Tarihsel olarak kantoyu, 19. ve 20. yüzyıl başında İstanbul’un tuluat tiyatrolarında çoğunlukla kadın kantocular söyledi; Peruz, Şamram (Şamran) ve Minyon Virjinya gibi yıldızlar bu geleneğin simgeleri oldu. Bugünse arşiv kayıtları, konservatuvar toplulukları ve çağdaş müzisyenler kantoyu…

Ünlü Göçüşmesi Ne Demek? Kültürün Sesindeki Dönüşüm Üzerine Antropolojik Bir İnceleme Bir antropolog için dil, sadece iletişim aracı değil; kültürün en derin aynasıdır. Dillerin yapısındaki küçük değişimler bile toplumların tarihsel hareketlerini, kimliklerini ve sembolik dünyalarını yansıtır. Ünlü göçüşmesi de bu değişimlerin sesbilimsel ama aynı zamanda kültürel bir yansımasıdır. Çünkü dilin melodisi değiştiğinde, kültürün ritmi de değişir. Bir sesin yer değiştirmesi, bir anlamın yeniden doğması demektir. Bu yazıda, ünlü göçüşmesini yalnızca bir dilbilgisi konusu olarak değil, insan topluluklarının değişim dinamiklerini açıklayan bir antropolojik metafor olarak ele alacağız. Ünlü Göçüşmesi: Dilin İçsel Göçü Dilbilimsel olarak ünlü göçüşmesi, bir kelimedeki ünlü harflerin yer…

Teşri Görevi Nedir? Felsefi Bir Bakış Açısıyla İnceleme İnsanlık tarihi boyunca, insanlar dünya ile ilişkilerini anlamlandırmak için çeşitli yollar aramışlardır. Etik, epistemoloji ve ontoloji gibi temel felsefi alanlar, insanın varlık, bilgi ve değerler üzerine derinlemesine düşünmesini sağlayan araçlardır. Bu felsefi araştırmalar, her bir insanın hayata bakışını şekillendirir ve moral ile hukuk arasındaki bağlantıları inceler. İşte bu noktada, ‘teşri görevi’ kavramı da karşımıza çıkar. Peki, teşri görevi nedir ve nasıl anlaşılmalıdır? Teşri Görevi: Hukuki ve Etik Bir Bağlantı Teşri kelimesi, Arapçadan türetilmiş olup, “kanun koyma” ya da “yasa yapma” anlamına gelir. Bu bağlamda, “teşri görevi” devletin veya toplumsal bir otoritenin, toplumu…

Kamçı Ne Yapılıdır? Görünmeyen Gücün Hikâyesi O akşam kahvelerini alıp göl kenarına oturmuşlardı. Rüzgâr hafifçe esiyor, suyun yüzeyinde titreşen ay ışığı, sanki milyonlarca küçük sır fısıldıyordu. Elif, gözlerini suya dikmiş, düşünceli bir ses tonuyla sordu: “Emre, sence bir hücre nasıl olur da bu kadar küçük olmasına rağmen yönünü bulabilir?” Emre gülümsedi. Onun bu merakı tanıdıktı. “Belki de mesele yönü bilmek değil, hareketin nedenini anlamaktır,” dedi. O anda ikisi de sessizce gölü izledi. Suyun içinde mikroskobik canlıların, görünmeyen küçük “kamçılarını” çevirerek hareket ettiğini biliyorlardı ama içten içe ikisi de başka bir şeyin peşindeydi: yaşamın içgüdüsel ritmini anlamak. Bir Hücrenin Kalbinde: Kamçının…

Süper Lig’de En Çok Gol Kralı Kim Oldu? Futbolun Ekonomik Dengesine Bir Bakış Bir Ekonomistin Gözünden Gol Krallığı Kaynaklar sınırlıdır. Bu, ekonominin ilk ve değişmez yasasıdır. Ancak insan arzuları sınırsızdır — ister piyasada, ister sahada olsun. Bir ekonomist için futbol, tıpkı piyasa gibi bir sistemdir: sınırlı fırsatların, rekabetin ve stratejik tercihlerinin buluştuğu bir alan. Süper Lig’de en çok gol kralı olan futbolcu yalnızca istatistiklerin değil, aynı zamanda bir ekonomik davranış modelinin de ürünüdür. Futbol sahasında atılan her gol, aslında bir tercihin, bir fırsat maliyetinin, bir yatırımın sonucudur. Oyuncular, teknik direktörler ve kulüpler, bu kararları tıpkı yatırımcılar gibi verir: risk alır,…

Kamp Yapmanın Amacı Nedir? Köklere Dönüşten Geleceğe Uzanan Sıcak Bir Yolculuk Kendimi her kamp kurduğumda, ilk çadır kazığını toprağa çakarken içimde küçük bir heyecan uyanır: “Burada gerçekten kim olmak istiyorum?” Kamp, çoğumuz için bir hafta sonu kaçamağı gibi görünür ama bence ondan çok daha fazlasıdır. Doğanın ritmine kulak verip kendi ritmimizi yeniden ayarladığımız, birbirimizin hikâyelerini ateşin çıtırtısına karıştırdığımız, sabah sisinin içinde “olmanın” yalınlığını hatırladığımız bir deneyimdir. Arkadaşlar, bugün birlikte “Kamp yapmanın amacı nedir?” sorusunu, kökenlerinden geleceğin olası etkilerine kadar, samimi ama derin bir merakla didikleyelim. Kısa ipucu: Kamp, köklerle bağ kurmak, günümüze yön veren becerileri güçlendirmek ve geleceğe sürdürülebilir bir…

Kekte Soda Ne İşe Yarar? Antropolojik Bir Bakış Açısı Kültürler arası farkları ve benzerlikleri keşfetmeye meraklı bir antropolog olarak, yemekler ve yiyecekler, bir toplumun kimliği ve ritüelleriyle ne denli iç içe geçmiş bir şekilde şekillendiğini görmek her zaman ilginç olmuştur. Bu yazıda, sıradan bir malzeme gibi görünen, ancak kültürel anlamlar taşıyan bir bileşen olan sodayı, özellikle kek yapımındaki rolünü antropolojik bir perspektifle inceleyeceğiz. Kekte soda kullanımı, aslında sadece bir pişirme tekniği değil; aynı zamanda toplumların nasıl şekillendiği, kimliklerinin nasıl inşa edildiği ve bu kimliklerin mutfak alışkanlıklarıyla nasıl harmanlandığına dair derin ipuçları sunar. Ritüellerin ve Sembollerin Dünyasında Kekte Soda Kek yapmak,…

İletişimde Gösterge Nedir? Psikolojik Bir Bakışla İnsan Davranışlarının Sessiz Dili Sabah ofisime girerken danışanımın omuzları düşük, yüzünde donuk bir ifade vardı. Henüz tek kelime etmeden bana çok şey söylemişti. İşte o anda düşündüm: bazen söz değil, gösterge konuşur. Psikoloji, insan davranışlarının görünmeyen katmanlarını anlamaya çalışır; iletişim ise bu davranışların dışavurum alanıdır. “İletişimde gösterge nedir?” sorusu, tam da bu iki alanın kesiştiği yerde anlam bulur. Gösterge Nedir? Sessiz Anlamın Bilimi Gösterge, bir düşünceyi, duyguyu veya olguyu temsil eden her türlü işarettir. Bir kelime, bir jest, bir mimik, hatta bir sessizlik bile göstergedir. Göstergebilim açısından bu, bir “anlam taşıyıcı”dır; psikoloji açısından ise…